اختلال لکنت یا کندی زبان در جایی پیش میآید که دستگاههای تکلم انسان دچار پارهای از تشنجها است؛ از اینرو ادای کلمات ناگهان به مانع برخورد میکند و پیوسته مکثی در میان صحبت روی میدهد. به هنگام چنین رویدادی معمولاً انسان حرفی را که روی آن مکث ایجاد شدهاست، چندبار تکرار میکند.
حدود 10 درصد کودکان در سنین قبل از دبستان و بین 2 تا 6 سالگی به لکنت زبان مبتلا هستند.
درمانگران لکنت زبان می گویند، لکنت زبان زمانی پدید میآید که در جریان طبیعی گفتار وقفهای ناگهانی و غیر طبیعی ایجاد شود و در صورتی که کودک لکنت زبان خود را به عنوان یک اختلال بپذیرد، فرآیند درمان سریع تر صورت میگیرد. اگر علت ایجاد لکنت در کودکان شناخته شود، درمان بهتری صورت میگیرد زیرا گاه ترس و گاه ناراحتی های روانی عامل لکنت زبان است.
لکنت در همه کودکان به یک شکل نیست. در گروهی از کودکان لکنت همراه با اضطراب، فشارهای عصبی، تیک های جسمانی، تغییر حالات چهره و حتی گریه است و در گروهی دیگر، لکنت موجب ناتوانایی های شدید ارتباطی می شود.
ترس عامل ایجاد لکنت زبان نیست، فقط باعث می شود لکنت زبان کودک عیان شود، ??استرس نیز علت لکنت نیست و تنها آن را تشدید میکند.
چهار علت برای لکنت شناخته شده و در این بین ژنتیک عاملی است که 60 درصد از افراد را دچار این اختلال میکند البته نباید از کودکانی که تاخیر گفتار یا رشدی دارند نیز گذشت، آنها هم از مستعدترین افراد برای لکنت زبان هستند.
در این قسمت ما به معرفی چندین نوع لکنت زبان در افراد می پردازیم، هر کدام را توضیح داده و درباره موارد آنها صحبت می کنیم.
لکنت ارتباطی با هوش ندارد؛ این را فراموش نکیند فردی که لکنت دارد فردی کم هوش نیست. همچنین باید بدانید که هیچ درمان معجزه آسا و یک شبهای برای لکنت وجود ندارد، لکنت قابل درمان است اما درمان لکنت در سنین پایین، موثر و پایدار است.
لکنت به طور معمول در چه زمانی شروع می.شود؟
شروع لکنت به طور شایع در سنین 7- 2 سالگی است. معمولاً بعد از 12 سالگی ابتلا به لکنت زبان دیده نمی.شود، مگر در مواردی که سانحه مغزی جدی اتفاق افتاده باشد. لکنت در زمانی که کودک با سرعت زیاد در حال یادگیری زبان است به شکل تدریجی شروع می.شود.
شیوع لکنت زبان
میزان شیوع لکنت در جمعیت کلی حدود یک درصد و در پسران سه برابر دختران است. در خانواده.هایی که پدر یا مادر سابقه لکنت داشته باشند، احتمال ابتلا در فرزندان سه تا پنج برابر بیشتر از خانواده.هایی است که در آنها مشکلی وجود ندارد.
موفقیت های آموزشی، شغلی و اجتماعی می.توانند تا حدودی تحت تأثیر لکنت قرار گیرند. با وجود این در طول تاریخ، افراد برجسته و موفق زیادی وجود داشته اند که بیشتر عمرشان را با این اختلال گفتاری همراه بوده اند.
از جمله این افراد می توان وینسون چرچیل، سرایوسکی سینوتون، چارلز داروین، ناپلئون اول و تئودور روزولت را نام برد.
تشخیص اختلال لکنت زبان
در این قسمت چند روش تشخیص این اختلال را بررسی خواهیم کرد. در روش اول مجموعه روان آسای، 2 روش برای تشخیص این اختلال ارائه داده است که در قالب روش الف، ب و ج آن ها را توضیح خواهیم داد.
روش الف - اختلال در روانی بهنجار و الگوی زبانی تکلم (نامتناسب با سن فرد) که با رخداد یک یا چند مورد زیر نمود می یابد:
- تکرار کلمات و صوت ها
- کشیده گویی صداها و حروف ها
- بیان شکسته شکسته واژه ها (مکث بین واژه ها)
- انسداد صدادار یا خاموش (مکث پرشده یا نشده در کلام)
- انتخاب کلمات بدون چالش برای فرار از مشکل آفرین بودن ادای کلمات (جابه جاسازی واژه به خاطر اجتناب از واژه های مشکل آفرین)
- تولید واژه به همراه تنش فیزیکی فراوان
- تکرار واژه های کامل تک هجایی
روش ب - اختلال در پیشرفت تحصیلی یا شغلی یا روابط اجتماعی تداخل ایجاد می کند.
روش ج - اگر یک نقیصه ی گفتاری حسی یا حرکتی وجود داشته باشد، مشکلات زبانی در زمره مشکلاتی قرار می گیرند که معمولا با این اختلالها همراه هستند.
1 - نوع اول لکنت زبان
در این قسمت نوع اول لکنت در افراد علی الخصوص کودکان را به شما معرفی می کنیم.
1.1 - لکنت کلونیک یا حالت تکراری در بیان کلمه
در این نوع از لکنت زبان کودک یک سیلاب از کلمهای را (که معمولاً اولین سیلاب کلمه را) با سرعت و تشنج تکرار میکند. مثلاً کلمه پدر را چنین بیان میکند: پ پ پ پدر.
1.2 - لکنت تونیک یا توقف در تلفظ
در این حالت در فعالیت عضلات تلفظی چند ثانیه توقف و سکون به وجود میآید و کودک دچار وقفه در تلفظ و ادای کلمه همراه با فشار، کوشش و حرکات خاصی است. کودک مبتلا به این لکنت برای ادای کلمه شدیداً به خودش فشار میآورد و پس از لحظاتی سکون بهطور ناگهانی و با تشنج کلمه را ادا میکند.

2 - نوع دوم لکنت زبان
این نوع لکنت بیشتر براساس اختلالات مغزی و تصادفات، بیماری و مصرف برخی داروها رخ می دهد که بصورت کامل تر در این قسمت آن ها را دسته بندی می کنیم
2.1 نوع لکنت، اختلال مغزی
لکنتی که در نتیجه ی برخی اختلالات مغزی در سال های آغازین کودکی رخ می دهد.
2.2 نوع لکنت، حوادث و بیماری ها
لکنت زبانی که به علت ضربات واردشده به مغز یا سکته های مغزی یا مصرف بعضی داروها در بزرگ سالی رخ می دهد. فشارهای عاطفی و احساسی نیز در برخی مواقع موجب بروز لکنت زبان می شود.

مراحل مختلف لکنت - نوع اول
مراحل متفاوتی برای لکنت زبان کودکان از طرف متخصصین مختلف بیان شده است. کودکانی که دچار لکنت زبان هستند معمولاً و از بدو پیدایش لکنت تا مرحله نهایی مراحل مختلفی را به شرح زیر میگذراند.
1. لکنتی که کودک پذیرفته است
کودک در این مرحله متوجه میشود که برخی از حروف و کلمات را بهطور غیرطبیعی تکرار میکند. اما به نظر میرسد که نگران حالت گویایی خودش نیست. کودک از این که اختلال تکلمی دارد ناراحت نبوده و رنجی نمیبرد و کوششی هم برای رفع آن نمینماید. در این مرحله، لکنت کودک معمولاً همراه با اختلالات تنفسی یا علایم و عوارض بیماری نیست. نوع لکنت کودک در این مرحله بیشتر از لکنت تکراری است و به همین دلیل در این حالت برنامههای گفتار درمانی مؤثر است.
2. لکنتی که کودک در برابر آن واکنش نشان میدهد (لکنت پس رانده)
بتدریج که کودک بزرگ شده و دامنه مکالمات وسیع تر میشود به واسطه رفتارهای خاص و فشارهایی معمولاً از سوی همسالان، والدین و معلمان متوجه کودک میشود، که کودک بهطور قابل توجهی با تعجب و گاه همراه با دلسردی نسبت به چگونگی اختلالات گویایی خود عکسالعمل نشان میدهد. مثلاً به محض اینکه برخی از اعضای فامیل و نزدیکان و اطرافیان کودک متوجه میشوند که او لکنت دارد، رفتارها و واکنشهای مختلفی نشان میدهند. وی این واکنشها را درک کرده و بالطبع عدم اطمینان و تنش عضلانی او بیشتر میشود.
3. لکنت پیچیده و شدید
بتدریج که حرکات و رفتار ضمنی همراه با لکنت به صورت غیرارادی ظاهر میگردد، شدت لکنت افزایش مییابد. به نحوی که کودک نسبت به همه موفقیتها و به همه کلمات و همه اصواتی که با عدم روانی و سلامت او در صحبت توأم میشوند، حساسیت و نگرانی پیدا میکند.
در این شرایط لکنت خود به خود، روز به روز پیچیدهتر و شدیدتر میشود. بطوریکه هر چقدر بیشتر نسبت به موفقیتها، کلمات و جملات از خود نگرانی و ترس نشان میدهد، لکنت او بیشتر میشود و هر چقدر لکنت او بیشتر میشود.
نگرانی و ترس او از شرایط و موقعیتها و کلمات و اصوات افزایش مییابد.
لکنت زبان در DSM به عنوان وضعیتی تعریف می شود که طی آن روانی تکلم به گونه ای نا متناسب با سن فرد دچار اختلال می شود.
لکنت زبان معمولا قبل از 12 سالگی نمود می یابد، هرچند که در اکثر موارد از هجده ماهگی تا 9 سالگی قابل تشخیص است، دوره اوج آن، بین 2 تا 5/3 سالگی و 5 تا 7 سالگی است.
این اختلال نه به صورت ناگهانی، بلکه در طول زمان پدیدار و ماندگار می شود. البته در مواردی ممکن است افراد در هنگام روخوانی، آواز، صحبت با حیوانات و اشیا علایمی نشان ندهند.
در پیدایی لکنت زبان چهار مرحله را می توان از یکدیگر تفکیک کرد:
مرحله اول پیش مدرسه
این مرحله در دوران پیش از مدرسه و معمولا به صورت دوره ای و بعد از توانایی گفتار مطرح می شود. در این دوره که لکنت زبان اختلالی گذرا به نظر می رسد، کودک مبتلا به لکنت زبان بیشتر درهنگام هیجان، عصبانیت، یا وقتی چیز زیادی برای گفتن دارد و دیگر شرایط استرس زا، دچار لکنت می شود.
مرحله دوم نخستین سال های مدرسه
در این مرحله، که در نخستین سالهای مدرسه پدیدار می شود، لکنت به صورت مزمن درآمده به کل گفتار گسترش می یابد. در این مرحله دوره های بهبودی بسیار کم است و کودک از لکنت زبان خود آگاهی دارد.
مرحله سوم بعد از 8 سالگی
این مرحله در اواخر کودکی و اوایل نوجوانی- بعد از 8 سالگی- شروع شده و تا بزرگسالی ادامه می یابد. در این مرحله لکنت زبان بیشتر در موقعیتهای خاص همانند صحبت در سرکلاس، حرف زدن با افراد ناآشنا، خرید، تلفن و شرایط استرس زا ظاهر می شود.
مرحله چهارم اواخر نوجوانی
این مرحله اغلب در اواخر نوجوانی شروع می شود و تا بزرگسالی ادامه می یابد. در این دوره افراد مبتلا به لکنت زبان از بیان کلمه ها و صداها بیمناک اند و جانشین سازی و ادای اشتباه کلمات رایج است. همچنین این افراد از ورود یا قرار گرفتن در موقعیتهایی که نیازمند گفتار است دوری می کنند و در این مواقع علایم دستپاچگی و ترس نشان می دهند.
لکنت زبان در حالتهای پیشرفته معمولا با به هم زدن مکرر پلکها، تیک یا لرزش لبها و فک همراه می شود.
با توجه به اینکه این اختلال در پیشرفت تحصیلی یا شغلی تداخل می کند و از طرف دیگر، به علت اینکه این افراد معمولا مورد اذیت و آزار همسالان خود قرار می گیرند و مسخره می شوند، اضطراب و افسردگی آنها دامن زده شده و خود پنداره ضعیفی پیدا می کنند که ارتباطات آنها را تحت الشعاع قرار می دهد.
لکنت زبان در کودکان
لکنت زبان در کودکان را نادیده بگیرید. واکنش شما در برابر تلاش کودکتان برای برقراری ارتباط با دیگران، نقش بسیار مهمی در شکل گیری توانایی گفتاری او دارد. با کودک با روشی صحیح صحبت کنید، اما انتظار نداشته باشید مانند شما واضح و رسا صحبت کند. هنگامی که کودک صحبت کردن را تمرین میکند، با صبر و توجه به او گوش فرا دهید.
- جملات کودک را تمام نکنید. هنگامی که کودک در بیان یک واژه یا تمام کردن یک جمله دچار مشکل شد، با شکیبایی منتظر بمانید و حرفش را قطع نکنید. زمان بدهید تا خودش جمله را به پایان برساند.
- فضایی آرام ایجاد کنید. زمانهایی که اعضای خانواده در کنار هم مینشینند، مانند زمان صرف شام، محیطی آرام و گرم فراهم کنید و به کودک فرصت صحبت کردن بدهید. به او نشان دهید که علاقمندید صحبتهایش را بشنوید.
- خودتان با آرامش صحبت کنید، اما از کودکتان نخواهید آرام صحبت کند. به لکنتهای احتمالی کودک هنگام حرف زدن، توجه نکنید و به او احساس راحتی بدهید. آرام، واضح و با جملات کوتاه با کودک صحبت کنید.
- درباره لکنت زبان کودک اظهار نظر نکنید. به کودک برچسب نزنید. هرچه کودک نسبت به مشکل خود آگاهی بیشتری پیدا کند، موجب بدتر شدن شرایط میشود.
حساسیت کودک را به موقعیتهای تحریک کننده کاهش دهید
ترس، لکنت زبان را در کودک افزایش میدهد. سعی کنید با روشهای زیر حساسیت کودک را نسبت به این موقعیتها کاهش دهید.
- فهرستی از موقعیتها و واژههایی که موجب بروز ترس در کودک میشود تهیه کنید.
- تمرینهای ریلکسیشین و آرامش بخشی را برای کودک انجام دهید. این تمرینها به از بین بردن ترس کودک کمک میکنند.
- از کودک بخواهید که خود را در یکی از موقعیتهایی که در او ایجاد ترس میکند، در حال صحبت کردن تصور کند.
- سطح اضطراب را ارزیابی کنید. از کودک بخواهید تا میزان اضطراب خود را در موقعیت فرضی قبل، از اعداد یک تا ده مشخص کند. سپس تمرین خیالی بالا را چندین مرتبه انجام دهید تا سطح اضطراب تا حد قابل قبولی کاهش یابد. سپس موقعیت دیگری را تمرین کنید.
- موقعیتهایی که کودک به طور معمول دچار لکنت زبان میشود را بازسازی کنید.
- امکان تمرین در موقعیتهای از پیش تعیین شده را فراهم کنید. به عبارت دیگر موقعیتهایی واقعی طراحی کنید تا کودک بتواند در آنها آموختههای جدیدش را به کار بندد.
علل لکنت زبان در کودکان
دلایل بروز لکنت زبان در کودکان، تاکنون بهطور دقیقی روشن نشدهاست. اما لکنت نمیتواند علت واحدی داشته باشد. بلکه همواره معلول علت بدنی، عاطفی، اجتماعی یا ترکیب این عوامل است. بسیاری از افرادی که لکنت زبان دارند دچار بعضی از ناراحتیهای عصبی و ناسازگاریهای اجتماعی هستند. اما تشخیص اینکه آیا اینگونه ناراحتیهای روانی علت لکنت زبان است یا لکنت خود حاصل حالات و فشارهای ناشی از اختلالات روانی است، بسیار مشکل است. در بعضی از مواقع لکنت زبان ممکن است حاصل نارساییها و اختلالات دستگاه عصبی باشد یا در مواردی نیز لکنت زبان از زمان کودکی در اثر بعضی ناهنجاریهای خفیف فیزیولوژیکی پدید میآید.
- عوامل زیستی: عوامل مادرزادی و ژنتیکی از جمله فاکتورهای تأثیرگذار در شروع لکنت میباشد . بابری، امبروس و کاکس در سال(1996) گزارش کردند که 20تا 74 درصد افراد دارای لکنت زبان حداقل یک خویشاوند که لکنت دارد داشتهاند . دریک مطالعه دیگر گراهام وکانچر (2005) براساس گزارش والدین دریافتند که خانواده کودکان بیش دبستانی دارای لکنت به صورت معناداری با احتمال بیشتر حداقل یک عضو دیگر با سابقه لکنت در خانواده نسبت به کودکان طبیعی داشتند، (وبزوانس،2010)در این بخش به بررسی نتایج مطالعات در زمینه عوامل زیستی مؤثر بر لکنت می پردازیم.
- عوامل وراثتی: یک واقیعت شناخته شده در ارتباط با لکنت این است که اغلب در اقوام و فامیل وجود دارد. اخیراً، یک توافقی گسترده در بین محققین به وجود آمده که لکنت به ارث میرسد یا میتواند به ارث برسد. به عبارت دیگرخیلی از افراد دارای لکنت زبان، یک یا هردو والدشان درون ژنهای خود عامل لکنت را دارند (گیوتر،2013).
- عوامل مادرزادی: تعدادی از مطالعات نشان دادهاند که ممکن است رشد اختلال لکنت توسط مکانسیمهای غیر از وراثت صورت بگیرد .به عبارت دیگر برخی از افراد ممکن است هیچ گونه عامل پیشگوییکننده لکنت را به ارث نبرده باشند، درعوض ممکن است یک ضربه بدنی یا سایکولوژیکی را تجربه کرده باشند که عامل بروز لکنت در آنها باشد، این عوامل ممکن است حین یا نزدیک تولد باشد که عوامل مادرزادی نامیده میشوند.
برخی دیگر از علل لکنت زبان می توان به موارد زیر نیز اشاره کرد:
- سکته و آسیب های مغزی در بزرگسالی
- ضربات واردشده به سر
- فشارهای احساسی و عصبی
آیا لکنت می.تواند پس از یک حادثه غیر منتظره یا ضربه ناگهانی شروع شود؟
در اغلب موارد شروع لکنت مانند بهبودی آن تدریجی است. لکنت به ندرت پس از یک ضربه ناگهانی شروع می.شود و بیشتر کودکان که این حوادث یا ضربه.های غیرمنتظره را تجربه می.کنند به لکنت مبتلا نخواهند شد.
آیا باید کودک مبتلا به لکنت را مثل سایر کودکان تربیت کنیم؟
تمام قوانین مسوولیت.ها، تشویق..ها و محدودیت.هایی را در مورد سایر کودکان به کار می.برید، برای فرزند مبتلا نیز اجرا کنید. او باید خود را ما نند بقیه همسن. و سالان خود ببیند با این تفاوت که فقط گاهی لکنت پیدا می.کند.
البته در مواردی باید دقت بیشتری داشته باشیم، گاهی انتظارات خارج از توان از وی داشتن، باعث افزایش فشار و تنش و در نتیجه تشدید لکنت او می.شود. در کودکی که لکنت دارد، اختصاص دادن زمان کافی برای صحبت کردن، وی احساس بهتری را در او ایجاد می.کند و می.توان لکنت او را کاهش داد.

بهترین زمان درمان لکنت زبان در کودکان
درمان لکنت زبان هر چه زودتر آغاز شود میتواند نتایج بهتری را به دنبال داشته باشد. در برخی از موارد همانند کودکان فلج مغزی درمان باید بعد از 4 ماهگی آغاز شود، اما در سایر موارد زمان پیشنهادی قبل از 3 سالگی است.
والدین باید بدانند افزایش سن، روند درمان اختلال گفتار فرزندانشان را با مشکل مواجه کرده و درمان بسیار دشوار میشود.
کودکی که تا سن 2 سالگی هیچ کلمهای را به زبان نمیآورد و یا تا سن 3 سالگی قادر به بیان جملات کوتاه نیست باید از سوی والدین به متخصص معرفی شود.
این آسیب شناس گفتاری با اشاره به کودکانی که در معرض خطر ابتلا به لکنت زبان هستند اظهارکرد: تکرار زیاد بخشی از یک کلمه همانند "س" در واژه "سلام" و یا کشیدن صداها همچنین تغییر ناگهانی در بلندی و زیر و بمی صدا از جمله عواملی است که میتواند به عنوان علائم اختلال در گفتار کودکان محسوب شوند.
روشهای اصلاح و درمان لکنت زبان
امروزه از روشهای مختلفی برای اصلاح، درمان و بازپروری اختلالات گویایی و لکنت زبان استفاده مینمایند. از جمله این روشها میتوان به موارد زیر اشاره کرد. برای تشخیص و پیشگیری از اختلال لکنت زبان میتوان از مجموعهای از آزمایشها، مشاهدهها و مصاحبهها استفاد کرد. در کودکان بزرگ و افراد بزرگسال با انجام ارزیابی، میتوان شدت اختلال و تاثیر آن بر توانایی شخص در ارتباطات و عملکرد فعالیتهای روزانه را، تعیین کرد.
1. روش شبیه سازی ذهن
در این روش با متدهای روانشناختی با تمرین و تکنیکهای ویژه اقدام به درمان لکنت زبان ذهنی با افزایش اعتماد به نفس، استرس و... میکنند.
2. روشهای زبانی یا تلفظی
برای انجام این عمل بهترین هماهنگیها بین حنجره، گونهها، زبان و لبها لازم است؛ اما همین که در این هماهنگی خللی ایجاد شود، زبان به لکنت میافتد. پیش از سن 4 یا 5 سالگی بهندرت معلوم میشود که کودک لکنت زبان دارد. کندی زبان بر اثر اختلالهای بدنی یا برآشفتگیهای عاطفی، در انسان رشد مییابد. گویا بتوان در پارهای موارد، کند زبانی را از راه آموزش برطرف کرد؛ یعنی به شخص مبتلا آموخت که چگونه آهسته آهسته چیزی را بخواند؛ آهسته آهسته و با توجه خاص به حرف زدن خود، سخن بگوید و هر هجایی را با کمال دقت ادا کند.
همچنین به وی میآموزند چگونه به هنگام بند آمدن زبانش، تنفس خود را تنظیم کند. بر اثر مطالعه درباره? صوتها یا ترکیب صوتهایی که چنین مشکلی را فراهم میآورند، به پارهای از تمرینهای مرحله به مرحلهای، برای خواندن دست یافتهایم که با انجام آن میتوان تا حدود زیادی بر مشکل «کند زبانی» چیره شد. به هر حال، درمان لکنت زبان باید بهوسیله متخصص گفتار درمانی انجام گیرد. این نکته نیز بسیار قابل توجهاست که نباید مبنای عاطفی را در کند زبانی نادیده گرفت.
3. روش دو جانبه یا مکمل
در این روش به بازپروری و پرورش جنبههای دوگانه فکری و زبانی اهمیت فراوان داده میشود. این روش بیشتر در مورد کودکان 3 تا 7 ساله استفاده میشود و معمولاً نتایج ثمر بخشی دارد. هدف این روش در واقع پرورش دوگانهای از قدرت و صحت تفکر، قدرت و صحت بیان است. به عنوان مثال برای نیل به این منظور به کودک میآموزند که افکار خود را اصلاح و روشن دریابد، فقط افکار واضح و روشن خود را به زبان جاری نماید و کلمات و جملات را دقیق و رسا بازگو نماید.
4. روشهای روان درمانی
ایجاد هماهنگی میان گفتار و تنفس، افزایش مهارت واژه یابی کودک، کاهش اضطراب و به دنبال آن افزایش اعتماد به نفس از جمله راهکارهای درمان است که توسط گفتار درمانگر صورت میگیرد که وقتی کودک به زبان مادری احاطه پیدا کرد، این اختلال مشاهده میشود. این روشهای درمانی به ویژه در مورد افرادی که دچار کشمکشهای عاطفی و اختلالات روانی عصبی هستند بکار میرود. روش روان درمانی برای کودکان سنین پایین ثمر بخش نیست.
5. روش دارو درمانی
برخی اعتقاد دارند که یکی از عوامل لکنت تنشها و اضطراب و هیجانات عاطفی است؛ لذا داروهای آرام بخش میتوانند تا حدودی کودک را از اضطراب و هیجانات عاطفی به دور داشته و در نتیجه لکنت زبان او را تقلیل دهند.
6. رفتار درمانی
یکی دیگر از روشهای متداول و نسبتاً جدید در اصلاح و بازپروری لکنت زبان روش تغییرات و اصلاحات رفتاری است. نظریه مدافعان این روش در این است که یکی از علل لکنت زبان کودک رفتارهای سازش نایافته یا ناهنجار اوست؛ لذا در این روش سعی بر اصلاح رفتارها و بالطبع تقلیل لکنت زبان کودک است.
7. روش خود درمان گری
این روش که در واقع میتواند نوعی روش رفتار درمانی نیز تلقی شود، بر این اساس استوار است که فرد لکنتی با انگیزه قوی و ایجاد تغییرات لازم در زمینه بازخوردها و نگرشهایش نسبت به لکنت خود به برنامهای منظم، مشخص و بهطور جدی و مصمم تلاش کند که اختلال گویایی خود را اصلاح کند.
8. تاثیر گفتار درمانی بر روی لکنت زبان
گفتار درمانی مانع از تبدیل لکنت به یک معضل می شودپس اگر کودکی دارید که تازه علائم لکنت در او پدیدار شده و یا خودتان به تازگی مبتلا به لکنت شده اید حتما به یک پاتولوژیست گفتار مراجعه کنید. لکنت متغییر است و تعدادی از موقعیت ها وجود دارند که هر فردی که آن ها را تجربه کند روانی گفتارش افزایش می یابد.
9. استفاده از آرام بخش برای درمان لکنت زبان
متاسفانه بیشتر خانواده ها تمایل بسیاری به مصرف آرام بخشها دارند و از روان پزشکان می خواهند تا دارو تجویز کنند، اما استفاده از آرام بخشها اگر چه در درمان بزرگسالان مفید است، اما در کودکان معمولا موثر نیست و کمک چندانی در روند درمان کودک نخواهد داشت. درمان های بدون دارو از بهترین انواع درمان لکنت زبان در کودکان است.
10. تاثیر استرس بر تشدید لکنت زبان
میزان لکنت بستگی به سطح اضطراب دارد. افراد مبتلا به لکنت در مواقعی که دچار استرس و اضطراب می شوند تپش قلب پیدا می کنند و دچار لکنت می شوند. مثلا این افراد هنگام سخنرانی برای گروه زیادی از افراد معمولا دچار ترس زیاد می شوند و دچار لکنت می شوند. همچنین این افراد هنگام پاسخ دادن به تلفن بعلت محدودیت و فشار زمانی دچار ترس می شوند.
11. درمان دارویی لکنت زبان
لکنت مشکلی چند وجهی است و درمان آن باید به صورت همکاری گروهی از متخصصین رشتههای گفتاردرمانی، پزشکی و روانشناسی صورت گیرد، داروها به دلیل داشتن عوارض جانبی و تداخل با داروهای دیگر باید به دقت توسط پزشک بررسی و تجویز شوند، درمان کودکان دارای لکنت در سنین پایین حتی بدون دارو قطعی است و با توجه به عوارض جانبی داروها لازم است در مصرف داروها توجه و دقت کافی شود.
12. تاثیر طب سنتی و طب سوزنی در درمان لکنت زبان
متاسفانه تا کنون آن چنان تحقیقات منتشر شده ای در زمینه تاثیر گیاه دارویی خاصی برای درمان کامل لکنت وجود نداشته است؛ در این بین برخی گیاهان دارویی استرس را کاهش دهند و با کاهش استرس به کاهش لکنت کمک میکنند، برخی گیاهان و مواد غذایی نیز با طبع گرم ممکن است لکنت را کاهش دهند. در تحقیقی که در سال 1995 انجام گرفت مشخص شد طب سوزنی برکاهش لکنت تاثیری ندارد؛ اما بر اساس تحقیقات جدید استفاده از طب سوزنی در کنار ی ممکن است در درمان لکنت تاثیر داشته باشد و از بازگشت لکنت جلوگیری کند.
13. تاثیر هیپنوتیزم بر لکنت زبان
هیپنوتیزم به مفهوم تمرکز ذهن و خواب رفتن مصنوعی است تا زمانی که شخص دارای لکنت هیپنوتیزم شود، گفتاری روان خواهد داشت اما به محض بیدارشدن و هوشیاری و به کارافتادن حافظه لکنت او کاملا بازگشت دارد، شاید بسیاری ادعا کنند که لکنت را با هیپنوتیزم کاهش دهند یا بهبود ببخشند اما تا به حال چنین معجزهای رخ نداده است.
اگر کودک شما با تلاش و فشار صحبت میکند یا زمان زیادی از شروع لکنت گذشته است، اگر سابقه تاخیر در گفتار و زبان دارد، یا سابقه ارثی لکنت در خانواده حتی اقوام دور را دارد، اگر نسبت به مشکل واکنش نشان میدهد حتما و هرچه سریعتر اقدامات درمانی را انجام دهید و با گفتاردرمان متخصص در این حیطه ملاقات کنید.
راهکارهای ساده برای کم کردن لکنت زبان کودکان
- صحبت کردن هماهنگ با یک گوینده دیگر (گفتار گروهی)
- کپی کردن گفتار یک گوینده دیگر (گفتار سایه): گفتار گروهی و گفتار سایه به علت شنیدن صدای خود فرد یا صدای دیگران و یا با شنیدن سیگنال های گفتاری خودش به یک شکل دیگر و یا یک لهجه دیگر صحبت کردن را برای فرد روان می کند.
- گفتار نجوا گونه: تارهای صوتی در گفتار نجوا گونه به هم نزدیک می شوند اما مرتعش نمی شوند و تمام صداها به صورتunvoice بیان می شود.
- هنگام آواز خواندن یا سرود
- هنگام صحبت با یک عروسک یا بچه های کوچک: هنگام صحبت با کودکان و یا عروسک ها کمتر از زبان پیچیده و الگوهای آهنگین متغیر استفاده می کنیم و روانی گفتار کمتر نوسان پیدا می کند. روانی گفتار وقتی کودک کوچکتر با عروسک ها و یا با خود صحبت می کند ناشی از این است که لکنت با گفتار دوسویه همراه نیست پس اگر گفتار یک سویه باشد و کودک منتظر پاسخ از شنونده نباشد ، کشمکشی اتفاق نمی افتد و گفتار بسیار روان است.
- هنگام صحبت کردن بلند با خود
- فردی که دچار لکنت است علاوه بر درمان باید همیشه سعی کند آهسته و آزاد صحبت کند و حروف صدادار را بکشد.
- با حرکات شل و سبک لب ها از روی کلمات بگذرید.
- از جایگزینی کلمات خودداری کند. فرار از برخی کلمات فقط ترس از تلفظ آنها را بیشتر می کند.
- در صحبت رو به جلو برود. تکرار کلماتی که بیان شده است، کمکی نمی کند.
- ارتباط چشمی طبیعی را با مخاطب حفظ کند.
- گهگاه در صحبت لکنت عمدی ایجاد کند! با قطع و تکرار عمدی می توان احساس کنترل بهتری بر روی تکلم در لحظه های حساس پیدا کرد.
- در جستجوی کارها و مسائلی باشد که موقع لکنت مشکل را بیشتر می کند. هر چه فرد خودش لکنتش را تجزیه و تحلیل کند، بهتر می تواند هماهنگی دستگاه تکلم را برقرار کند.
- به یاد داشته باشد که هدفش تکلم سلیس تر و بهتر است نه تکلم بی عیب و نقص و ایده آل. حتی کسانی که هیچ لکنتی ندارند گاهی در صحبت کردن دچار مشکل می شوند.
- به مخاطب خود بگوید که لکنت دارد و هرگز لکنت خود را پنهان نکند بلکه با آن روبرو شود.
- اگر موقع صحبت دچار اضطراب و تنش می شود، آن را طبیعی تلقی کند و از آن خجالت نکشد، چون عمداً دچار لکنت نشده است.
- زمان هایی را که دچار لکنت بیشتر می شود فراموش کند و مواقعی را که در صحبت کردن موفق بوده است به خاطر بسپارد.
- والدین با آرام و شمرده صحبت کردن می توانند الگوی خوبی برای فرزندان خود باشند.
- هرچند که عباراتی مانند «صبر کن و نفس عمیق بکش»، «یواش تر» به منظور کمک به اوست اما شاید باعث شود او حساس تر شود. از استفاده از این عبارات بپرهیزید.
- از درست کردن و کامل کردن جملات او اجتناب کنید.
- بدون این که بی حوصلگی نشان دهید به دقت به حرف های او توجه کنید. ارتباط چشمی داشته باشید.
- با توجه کامل به صحبت کردن با او بپردازید. به عنوان مثال هنگام شام او را در مکالمه خانوادگی دخالت دهید.
- از روش صحبت کردن او انتقاد نکنید و به او برای صحبت کردن درست فشار نیاورید.
- هنگامی که لکنت زبان شدت می گیرد از او نخواهید به صحبت با دیگران بپردازد. به جای آن بگذارید کاری را که نیاز به صحبت کردن ندارد انجام دهد.
- از کودکتان نخواهید که همیشه دقیق و درست صحبت نماید.
- کودکتان را مورد انتقاد قرار ندهید.
- کودک را تصحیح نکنید.
- وقتی کودک تمایلی به صحبت کردن ندارد او را وادار به صحبت کردن ننمایید.
- بین صحبت کردن کودک صحبت هایش را قطع ننمایید.
- به کودک نگویید که قبل از صحبت کردن فکر کند.
- هنگام صحبت کردن با کودکتان به آرامی با وی صحبت کنید.
- همه درخواست هایش را عملی نکنید.
- مواظب باشید به خاطر مشکلات گفتاری او، تسلیم خواسته های غیر منطقی او نشوید.
- محیطی لذت بخش و آرام برای صحبت کردن ایجاد کنید.
راهکارهای دیگری برای درمان لکنت زبان
در وب سایت خبرنگاران جوان نیز مطلبی مفید با 18 راهکار درمان لکنت زبان آورده شده است. این مقاله توسط متخصصین این امر جمع آوری و در دسترس عزیزان قرار گرفته است البته توجه داشته باشید، هیچ درمان معجزه آسا و یک شبهای برای لکنت وجود ندارد، لکنت قابل درمان است، اما درمان لکنت در سنین پایین، موثر و پایدار است.
1- از فردی که لکنت زبان دارد بخواهید که ارتباط چشمی اش را با مخاطب حفظ کند. خودتان هم وقتی او حرف میزند ارتباط چشمی تان را قطع نکنید. در حقیقت اگر با فردی با لکنت زبان ارتباط دارید همواره در نظر داشته باشید چند ثانیه دیرتر تمام کردن صحبت به هیچ روی دلیل خوبی برای توهین به غرور و شخصیت یک انسان نیست.
2- از او بخواهید که آرام و آزاد حرف بزند، حروف صدادار را بکشد و با حرکات شل و سبک لب ها، از روی کلمات بگذرد.
3- از فردی که لکنت زبان دارد بخواهید که در صحبت رو به جلو برود و یک کلمه را تکرار نکند. همچنین از جایگزینی کلمات خودداری کند و با آنها مواجه شود.
4- به او بگویید که بعضی وقتها عمدا بعضی کلمهها را با لکنت بگوید. این کار باعث میشود که احساس کند کنترل بیشتری در گفتار دارد.
5- به او بگویید که لکنت دارد و نیازی نیست آن را پنهان کند. بلکه باید با آن مواجه شود و با تمرین این مشکل برطرف میشود.
6- سعی کنید آرام، شمرده و طبیعی با فردی که لکنت زبان دارد صحبت کنید و از عبارات ساده و کوتاه استفاده نمایید. با صبر و آرامش تحمل کنید که جمله اش تمام شود و از حرف زدن تند و سریع بپرهیزید؛ زیرا این کار او را آشفته میکند.
7- اگر او روی یک کلمه گیر کرد جمله اش را کامل نکنید و هرگز وسط حرف او نپرید.
8- از او انتقاد نکنید و حرف هایش را اصلاح نکنید.
9- سعی کنید با رفتار خود به او این حس را بدهید که شما به چیزی که میگوید توجه دارید، نه به طرز گفتارش.
10- از او بخواهید چیزهایی را که لکنتش را بیشتر میکنند پیدا کند. اگر فرد خودش بهتر لکنتش را بشناسد و بتواند آن را تجزیه تحلیل کند بهتر میتواند آن را حل کند.
11- از او درخواست نکنید که حتما چیزی را در حضور دیگران تعریف کند. این کار ممکن است باعث استرس و خجالت او شود.
12- سعی کنید به او اعتماد به نفس بدهید، در او نگرش مثبت ایجاد کنید و احساس شرم و ترس را ازبین ببرید.
13- محیطی آرام، دوستانه و بدور از تشویش در خانه ایجاد کنید.
14- با او درمورد موضوعات مختلف گفتگو کنید و او را تشویق به حرف زدن در جمع خانواده کنید.
15- به کودک نگویید که قبل از حرف زدن فکر کند.
16- از بیان عباراتی مانند "صبر کن و نفس عمیق بکش" یا "یواش تر" بپرهیزید. این جملات ممکن است باعث حساسیت و اضطراب او شود.
17- نحوهی حرف زدن او را تقلید نکنید. این کار تاثیر بسیار بدی در نتیجه درمان لکنت زبان میگذارد.
18- تمرین در برابر آینه نیز میتواند به درمان لکنت زبان کمک کند.
قسمت اول